Próby organizowania "Wolnych Związków Zawodowych" w innych częściach kraju
Mimo, że po brutalnej pacyfikacji buntów robotniczych w 1976 r. nastąpił okres wyciszenia, to ludzie nadal próbowali się organizować w obronie praw pracowniczych i obywatelskich. Nie było to jednak łatwe w państwie, w którym wszystkie dziedziny życia społecznego kontrolowane były przez Służbę Bezpieczeństwa, co sprawiało, że ludzie bali się angażować w inicjatywy skierowane przeciwko komunistycznej władzy.
Dlatego też próby organizowania WZZ, choć miały miejsce w wielu miejscach Polski (Poznań, Łódź, Lublin, Kraków, Nowa Huta, Radom, Toruń, Warszawa, czy Wrocław), nie spotkały się z większym odzewem robotników. Pomimo to znaleźli się ludzie, którzy próbowali w swoich miejscach pracy i zamieszkania tworzyć Wolne Związki Zawodowe. Wiele z tych osób wejdzie poźniej w struktury tworzącej się "Solidarności".
Dobrym przykładem jest Radom, który szczególnie ucierpiał w czerwcu 1976 r. Próby powołania tam pod koniec 1978 r. - co znamienne: Wolnych Niezależnych Związków Zawodowych - były już bardzo zaawansowane. Rzecz jasna, przeciwdziałania podjęła SB oraz jej agentura.
Pliki do pobrania
LUBLIN: PRÓBY ZORGANIZOWANIA WZZ W LOKOMOTYWOWNI PKP
- Doniesienie tajnego współpracownika ps. „Gajowiak” z dn. 23 IV 1980 r. o niezadowoleniu z istniejących związków i ewentualnym utworzeniu Wolnych Związków Zawodowych przez Czesława Niezgodę na terenie Lokomotywowni PKP Lublin; IPN Lu 020/823 k. 10. (pdf, 658.7 KB)
- Plan czynności operacyjnych KWMO w Lublinie z dn. 20 V 1980 r. w sprawie operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Debiutant”, mówiący o próbach organizowania Wolnych Związków Zawodowych w Lokomotywowni PKP w Lublinie; IPN Lu 020/823, k. 9. (pdf, 1 MB)
ŁÓDŹ: PRÓBY POWOŁANIA WZZ
- Informacja Wydz. III KWMO w Łodzi z dn. 9 IX 1978 r. dot. udaremnienia przez SB spotkania działaczy opozycyjnych i próby powołania WZZ w Łodzi; IPN Ka 048/916 t. 6, s. 102–103. (pdf, 1.02 MB)
KRAKÓW: PLANY UTWORZENIA WZZ
- Analiza materiałów SOR kryptonim "Naprawiacz" z dn. 29 IX 1978 r. dot. m.in. kontaktów z działaczami WZZ i prób tworzenia WZZ w Krakowie (s. 66); IPN Kr 010/12061 s.63-65 (pdf, 4.94 MB)
- Meldunek Wydz. III KWMO w Katowicach z dn. 9 IV 1979 r. dot. planów utworzenia WZZ w Krakowie; IPN Ka 048/916 t. 2, k. 329. (pdf, 934.1 KB)
- Meldunek operacyjny Wydziału III KWMO w Katowicach z dn. 9 IV 1979 r. ws. planów utworzenia Krakowskiego Komitetu WZZ; IPN Ka 048/916 t. 3, k. 323. (pdf, 1.1 MB)
NOWA HUTA: PRÓBY ZAŁOŻENIA WZZ
- Informacja Wydziału III KWMO w Katowicach z dn. 12 V 1978 r. dot. kontaktu K. Świtonia z S. Torem i prób założenia WZZ w Nowej Hucie; IPN Ka 048/916 t. 12, s. 178–179. (pdf, 961.87 KB)
- Informacja Wydziału III KWMO w Katowicach skierowana do KWMO w Krakowie z dn. 20 X 1978 r. dot. planów KWZZ i kontaktów z S. Torem (mieszkańcem Krakowa); IPN Ka 048/916 t. 12, k. 199–201. (pdf, 1.37 MB)
POZNAŃ: PRÓBY ORGANIZOWANIA WZZ M.IN. W ZAKŁADACH PRZEMYSŁU METALOWEGO IM. H. CEGIELSKIEGO
- Meldunek operacyjny Wydziału IIIA KWMO w Poznaniu z dn. 29 XI 1978 r. dot. SOS krypt. „Związkowiec” ws. propagowania idei utworzenia WZZ w ZPM „H. Cegielski” w Poznaniu przez brygadzistę Stacji Prób Fabryki Silników Agregatowych i Trakcyjnych W-8 Romana Łukasiewicza; IPN Po 08/992, k. 16–17. (pdf, 593.14 KB)
- Pismo KWMO w Poznaniu z dn. 29 XI 1978 r. do Naczelnika Wydziału „W” w sprawie działań Romana Łukasiewicza na rzecz utworzenia WZZ z prośbą o dokonywanie przeglądu korespondencji, jaką wystosował figurant do najwyższych władz państwowych PRL oraz „rozmaitych grup antysocjalistycznych”; IPN Po 08/992, k. 65. (pdf, 712.27 KB)
- Jeden z listów wysłanych do poznańskich zakładów pracy w formie apelu organizacji „Wolne Związki Zawodowe i Wielkopolska Powstańcza Organizacja Wyzwolenia”. Zaznaczenie głównych postulatów oraz celów organizacji; IPN Po 08/1131, s. 30-32. (pdf, 541.57 KB)
RADOM: SOR KRYPT. "KWARTET" DOT. PRÓBY UTWORZENIA WNZZ W RADOMIU
- Sprawa operacyjnego rozpracowania kryptonim "Kwartet", materiały dot. próby utworzenia Wolnych Niezależnych Związków Zawodowych w Radomiu: Informacja z dn. 8 IX 1978 r. na podstawie źródła ps. „Cesarz”; IPN Ra 08/192, s. 115-116. (pdf, 1.23 MB)
- Informacja z dn. 14 IX 1978 r. na podstawie doniesień tajnego współpracownika ps. „Aster” dot. deklaracji Tymczasowego Komitetu Niezależnych Związków Zawodowych w Radomiu; IPN Ra 08/192, s. 80-81. (pdf, 1.28 MB)
- Deklaracja Tymczasowego Komitetu Wolnych Niezależnych Związków Zawodowych w Radomiu; IPN Ra 08/192, s. 34-36. (pdf, 1.83 MB)
TORUŃ: PRÓBY UTWORZENIA WZZ NA TERENIE WOJ. TORUŃSKIEGO
- Szyfrogram Wydziału Śledczego KWMO w Toruniu z dn. 18 VI 1980 r. dot. aresztowania Jacka Kuronia w Toruniu w zw. z podejrzeniem próby utworzenia WZZ na terenie woj. toruńskiego; IPN By 082/143 t. 2 s. 159. (pdf, 1.18 MB)
WARSZAWA: SOR KRYPT. "ZWIĄZEK" DOT. PRÓB UTWORZENIA WZZ NA TERENIE FABRYKI WYROBÓW PRECYZYJNYCH IM. K. ŚWIERCZEWSKIEGO
- Meldunek operacyjny Wydz. IIIA KSMO w Warszawie z dn. 30 VII 1979 r.; IPN BU 01322/1632, s. 2. (pdf, 952.14 KB)
- Plan czynności operacyjnych SOR krypt. „Związek" z dn. 30 VII 1979 r.; IPN BU 01322/1632, s. 2. (pdf, 992.51 KB)
WROCŁAW: PRÓBY POWOŁANIA WZZ
- Fragment meldunku operacyjnego Wydz. III KWMO w Katowicach z dn. 5 II 1980 r. dot. próby powołania WZZ we Wrocławiu; IPN Ka 048/916 t. 2, k. 124. (pdf, 986.13 KB)